Τα λάθη δεν λείπουν όταν γράφουμε ή όταν μιλάμε. Όμως αυτό θέλει ιδιαίτερη προσοχή και… παιδεία. Και δεν είναι φυσικά μόνο τα ορθογραφικά λάθη. Υπάρχουν και τα λάθη στη σύνταξη, τη σημασία ή τη φωνολογική απόδοση των λέξεων.
- Όχι “μιά” ούτε “δυό”. Τα σωστά: Μία, μια (=μιά), δύο, δυο (=δυό).
- Εννιά, εννέα, εννιακόσια, εννιακοσιοστός αλλά ενενήντα, ένατος, ενενηκοστός.
- Τριάμισι χρόνια, τρεισήμισι μέρες (όχι τρεισήμισι χρόνια, για τον ίδιο λόγο που δε λέμε “τρεις χρόνια”).
- Οι τύποι της ερωτηματικής αντωνυμίας ποιος είναι μονοσύλλαβοι και δεν τονίζονται: ποιες, ποιοι, ποιους κ.λπ.
- γι’ αυτό (και όχι: γιαυτό)
- απ’ ό,τι (και όχι: απ’ ότι)
- καθότι ή καθ’ ότι (και όχι: καθ’ ό,τι)
- οτιδήποτε (και όχι: ο,τιδήποτε)
- καθένας, καθεμιά (και όχι: κάθε ένας, κάθε μια)
- μ’ εμένα, μ’ εσένα κλπ (και όχι: με μένα, με σένα)
- παρ’ όλα αυτά (και όχι: παρόλα αυτά). Αλλά παρόλο.
- διά (και όχι: δια [είναι δισύλλαβη]). Αλλά: για
- το εδώλιο του κατηγορουμένου (και όχι: το ειδώλιο)
- πληροίς, πληροί (και όχι: πληρεί)
- κάθιδρος (και όχι: κάθιδρως)
- ανήκε και όχι ( προς Θεού) άνηκε
- παρεμπιπτόντως (και όχι: παρεπιπτόντως)
- βραδιά, βραδιάζει, βραδινός, αλλά βράδυ.
- ο μυς, οι μύες, τους μυς (και όχι: οι μυς, τους μύες)
- ο ιχθύς, οι ιχθύες, τους ιχθύς (και όχι: οι ιχθείς, τους ιχθύες)
- όροφος αλλά διώροφος, τριώροφος, πολυώροφος
- Γαλλία αλλά Πορτογαλία
- ποικίλλω αλλά ποικιλία
- θα παραδώσω, να αποδώσω και όχι παραδόσω, αποδόσω. Αλλά απόδοση, παράδοση
- Επιφάνια, Θεοφάνια (και όχι: Επιφάνεια)
- Γνωστό τοις πάσι (και όχι της πάση ή κάτι άλλο).
- Λίθοι και πλίνθοι και ξύλα και κέραμοι ατάκτως ερριμμένα Προσοχή: το “ερριμμένα” με δύο ρ και δύο μ.
- Δώσ’ μου (=δώσε μου) και όχι “δος μου” ούτε “δως μου”. Αλλά “δος ημίν σήμερον”. Ομοίως, δώσ’ το. Προσοχή: πρέπει να τονίζεται το “δώσ’”.
- ειδωλολατρία, πρωτοπορία, φυσιολατρία (και όχι σε -εία), διότι προέρχονται από ουσιαστικά (ειδωλολάτρης κτλ.) και όχι από ρήματα.
- περηφάνια (και όχι: περηφάνεια) αλλά υπερηφάνεια (και τα δύο σωστά, αλλά προσοχή στη διαφορετική κατάληξη). Και περιφανής.
- αυτός καθ’ εαυτόν, αυτή καθ’ εαυτήν, αυτού καθ’ εαυτόν, αυτής καθ’ εαυτήν, αυτόν καθ’ εαυτόν, αυτοί καθ’ εαυτούς, αυτών καθ’ εαυτούς κ.λπ. Και επίσης αυτός καθαυτόν, αυτή καθαυτήν κλπ.(και όχι: αυτού καθ’ εαυτού, αυτής καθ’ εαυτής, αυτοί καθ’ εαυτοί κλπ.).
- Αϊ-Βασίλης, Αϊ-Γιώργης. Το “Αϊ” δεν τονίζεται, δεν γράφεται “Αη” και ακολουθείται πάντα από ενωτικό (“-“).
- Προσοχή στην αντιμετάθεση -η και -υ σε λέξεις που περιέχουν και τα δύο: μήνυμα και όχι μύνημα, μύκητας και όχι μήκυτας, θηλυκό και όχι θυληκό, κήρυγμα και όχι κύρηγμα, Μυτιλήνη και όχι Μητιλύνη.
- Προσοχή στην αντιμετάθεση του του -ο και του -ω στις λέξεις ορκωμοσία και συνωμοσία που πολύ συχνά γράφονται λανθασμένα ορκομωσία, συνομωσία
- Στρατιωτική ορολογία: η περίπολος (και όχι ουδ.), ο γεμιστήρας, ο τελαμώνας, ο αορτήρας, ο ζωστήρας (και όχι θηλ.), στρατιώτης προσκεκολλημένος σε άλλη μονάδα (και όχι: προσκωλυόμενος)