Οι κατευθύνσεις και τα παράδοξα του αναθεωρημένου Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου
Την υλοποίηση νέου εμπορικού λιμένα στην περιοχή της δυτικής παραλίας Καλαμάτας προτείνει το αναθεωρημένο περιφερειακό χωροταξικό που δημοσιεύτηκε πρόσφατα σε ΦΕΚ. Σύμφωνα με αυτό “προτείνεται η υλοποίηση εμπορικού λιμένα Καλαμάτας, με δυνατότητα εξυπηρέτησης τουριστικής κίνησης που δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί στον υφιστάμενο λιμένα, σε νέα θέση δυτικά της Καλαμάτας, σύμφωνα με το εγκεκριμένο ΓΠΣ Καλαμάτας, μετά από ειδική μελέτη”. Επίσης προτείνεται η αναβάθμιση του Αεροδρομίου Καλαμάτας, η επέκταση και επαναλειτουργία του σιδηροδρομικού δικτύου, logistics στο ΒΙΟ.ΠΑ Καλαμάτας και στη ΒΙΠΕ Καλαμάτας, αλλά και στο νέο λιμάνι, προτείνεται μικρό αεροδρόμιο στη δυτική Μεσσηνία που θα εξυπηρετεί την τουριστική κίνηση της περιοχής, προτείνεται ελικοδρόμιο στον Ταΰγετο για την εξυπηρέτηση του εναλλακτικού τουρισμού, και σε γενικές γραμμές προτείνεται μια διαφορετική κατεύθυνση από όσα μέχρι στιγμής γνωρίζαμε. Νέα δεδομένα τίθενται που δεν είχαν μπει νωρίτερα στο δημόσιο διάλογο, ωστόσο το αναθεωρημένο περιφερειακό χωροταξικό πλαίσιο της Περιφέρειας Πελοποννήσου, έρχεται από το παρελθόν, πριν από 20 χρόνια ( υπουργική απόφαση 2003), ενώ το 2013, όταν και διαπιστώθηκε η ανάγκη να αναθεωρηθεί, τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το 2015, δηλαδή πριν μια δεκαετία. Διαφορετικές συνθήκες και δεδομένα τότε, διαφορετικές συνθήκες σήμερα. Με το αναθεωρημένο περιφερειακό χωροταξικό να μοιάζει ήδη απαρχαιωμένο, καθώς πολλά απ’ όσα προβλέπονται δεν ανταποκρίνονται στις σημερινές ανάγκες του 2025 όπως πλέον έχουν διαμορφωθεί μετά και τη μεσολάβηση της ενεργειακής κρίσης, του covid και της υγειονομικής κρίσης, αλλά και των ραγδαίων γεωπολιτικών εξελίξεων. Όσον αφορά στην Καλαμάτα, ξενίζει η θέση για νέο λιμάνι στην περιοχή της Δυτικής Παραλίας, όπου ο προσανατολισμός μέχρι τώρα ήταν για τουριστική αξιοποίηση και αγροτικές καλλιέργειες. Mια άλλη σημαντική παράμετρος που δεν φαίνεται να αξιολογήθηκε είναι η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας το 2016, (1243/2016) μετά από προσφυγή των κατοίκων της περιοχής, που έκρινε ως παράνομη την πρόβλεψη για εμπορικό λιμάνι στην περιοχή του Μπουρνιά, με τον Δήμο Καλαμάτας τότε να συμμορφώνεται με την απόφαση του ΣτΕ και να προβαίνει σε τροποποίσηση του ΓΠΣ, απαλείφοντας την συγκεκριμένη πρόβλεψη για εμπορικό Λιμάνι. Ήδη μάλιστα τα τελευταία χρόνια η περιοχή έχει προσανατολισμό τις τουριστικές επενδύσεις στην παραθαλάσσια περιοχή και υπάρχει μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον.
Ανατριχιαστική επίσης είναι η πρόβλεψη για λιμάνι που “μπορεί να δράσει συμπληρωματικά με το Λιμάνι του Πειραιά”, που μάλλον ακούγεται εφιαλτική, αφού είναι αμφίβολο αν μπορεί το λιμάνι Καλαμάτας να δεχτεί έναν τέτοιο όγκο εμπορευματικών συναλλαγών, φορτίων, αποθηκών, κοντέινερ κλπ με ό,τι αυτό συνεπάγεται για μια επαρχιακή πόλη, ενώ έρχεται σε αντίθεση με τα προβλεπόμενα βάσει και του τουριστικού master plan της Καλαμάτας που στρέφεται στην αξιοποίηση του λιμανιού κυρίως ως τουριστικού, με mega yachts, κάποια κρουαζιερόπλοια και υδροπλάνα. Τέλος, όπως αναφέρεται στις μεταβατικές διατάξεις “Οι τυχόν αντιφάσεις ή αποκλίσεις του παρόντος περιφερειακού χωροταξικού πλαισίου σε σχέση με τα υπερκείμενα σε ισχύ Γενικό και Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια, οι οποίες δεν αποτελούν εξειδικεύσεις/συμπληρώσεις αυτών, ισχύουν υπό τον όρο ενσωμάτωσης τους στα Πλαίσια αυτά“. Να σημειωθεί ότι οι κατευθύνσεις που δίνει το Περιφερειακό Χωροταξικό είναι δεσμευτικές, ωστόσο για να τροποποιηθεί πρέπει να περάσει μια 5ετία.
Αναλυτικά όσα συλλέξαμε από το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο της Περιφέρειας Πελοποννήσου που δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ:
Εγκρίνεται το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο (ΠΧΠ) της Περιφέρειας Πελοποννήσου το οποίο αναθεωρεί και
αντικαθιστά το προγενέστερο Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της
ίδιας Περιφέρειας. Με την απόφαση αυτή εγκρίνεται και περιβαλλοντικά το ΠΧΠ.
Oι 9 βασικοί άξονες
Οι Στρατηγικές Επιλογές Προτεραιότητας για την εξωστρεφή ανάπτυξη της Περιφέρειας Πελοποννήσου είναι
συγκεντρωτικά οι εξής:
1. Ολοκλήρωση Υποδομών Στρατηγικού Χαρακτήρα
• Ολοκλήρωση Αυτοκινητοδρόμων (περιλαμβάνεται η χωροθέτηση της Ιόνιας Οδού στο τμήμα μετά τον
Πύργο)/Βελτίωση προσπελασιμότητας και εξασφάλιση βέλτιστων οδικών συνδέσεων των οικισμών κατά τον
Ανατολικό Άξονα της Πελοποννήσου
• Ανάδειξη Λιμένα Καλαμάτας σε Πύλη Εισόδου
• Αναβάθμιση Αεροδρομίου Καλαμάτας
• Μετατροπή Αεροδρομίου Τρίπολης σε πολιτικό
• Ανάπτυξη – Αναβάθμιση υφιστάμενων – Ολοκλήρωση Σιδηροδρομικών Υποδομών και διασύνδεση με άλλα
μεταφορικά μέσα
• Υλοποίηση Συνδυασμένων Μεταφορών
2. Ενίσχυση Εξωστρέφειας, διαπεριφερειακής και ενδοπεριφερειακής συνοχής
3. Μεγέθυνση του ρόλου του πρωτογενούς τομέα
• Καθορισμός/Προστασία Γεωργικής Γης Α’ Προτεραιότητας
• Προώθηση Αρδευτικών Έργων/Φραγμάτων
• Ενίσχυση Αγροτοδιατροφικού τομέα
• Ενίσχυση κτηνοτροφικής δραστηριότητας (υλοποίηση κτηνοτροφικών ζωνών)
4. Χωρική Οργάνωση Παραγωγικών Δραστηριοτήτων
• Εξορθολογισμός χωροθέτησης παραγωγικών δραστηριοτήτων
• Οργανωμένη ανάπτυξη δραστηριοτήτων υψηλής προστιθέμενης αξίας: ναυτιλιακές, ενέργεια, μεταφορές – logistics
5. Αξιοποίηση Ηλιακού και Αιολικού Δυναμικού
6. Πολυμορφική Τουριστική Ανάπτυξη
• Ενίσχυση της Πελοποννήσου ως αναγνωρίσιμου τουριστικού προορισμού, διεθνώς
• Ενίσχυση της συμμετοχής του τουρισμού στο παραγόμενο περιφερειακό προϊόν και την απασχόληση
• Εναλλακτικός Τουρισμός, Θαλάσσιος τουρισμός, Καταδυτικά Πάρκα
• Ενίσχυση και ανάδειξη του πολιτιστικού – αρχαιολογικού τουρισμού μέσω δικτύωσης των παγκόσμιας εμβέλειας αρχαιολογικών χώρων και μνημείων. Ανάπτυξη θεματικού τουρισμού βασισμένου στη μυθολογία.
• Εναλλακτικός Τουρισμός βασισμένος στον αγροδιατροφικό τομέα, με έμφαση σε προϊόντα ΠΟΠ. Αξιοποίηση και δικτύωση διαδρομών οίνου και ελιάς.
7. Βιώσιμη Εκμετάλλευση Φυσικών Πόρων
• Διασφάλιση αξιοποίησης ορυκτών στους οποίους η Πελοπόννησος έχει συγκριτικό πλεονέκτημα: μάρμαρα,
πέτρα.
• Προστασία υδάτινων πόρων ως προς την υποβάθμιση και την εξάντληση.
8. Υλοποίηση του ΠΧΠ από τα υποκείμενα επίπεδα χωρικού σχεδιασμού
• Παροχή κατευθύνσεων χωρικού σχεδιασμού προς τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ), Ειδικά Πολεοδομικά
Σχέδια (ΕΠΣ).
9. Αναδιάρθρωση της παραγωγικής ενεργειακής δραστηριότητας και αξιοποίηση των εγγενών πλεονεκτημάτων της Περιφέρειας για τη μετατροπή της σε καινοτόμο κέντρο παραγωγής και έρευνας καθαρής ενέργειας με διαφοροποιημένο οικονομικό μοντέλο.
Συγκρίνοντας την Περιφέρεια Πελοποννήσου με τις υπόλοιπες Περιφέρειες της Χώρας διαπιστώνονται τα
ακόλουθα: (α) Συνθήκες χαμηλής πυκνότητας, με την Περιφέρεια Πελοποννήσου να βρίσκεται στην τέταρτη
χαμηλότερη θέση μεταξύ των περιφερειών της χώρας.
(β) Συνεχής διολίσθηση του ΑΕΠ από τις αρχές τις δεκαετίας του 2000. (γ) Δημογραφικές προκλήσεις, με αυξημένο βαθμό γήρανσης, υψηλό ποσοστό αναλφάβητων και χαμηλό δείκτη αστικοποίησης.
Άρθρο 5
Βασικοί άξονες και πόλοι ανάπτυξης
1. Άξονες ανάπτυξης
Οι άξονες ανάπτυξης της Περιφέρειας Πελοποννήσου ορίζονται κυρίως από τους πόλους/οικιστικά κέντρα
ανάπτυξης και τους βασικούς χερσαίους άξονες και κόμβους μεταφορών. Η παρακάτω κατηγοριοποίηση
ενσωματώνει τις νεώτερες προβλέψεις (κατευθύνσεις Γενικού Πλαισίου, Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών-ΔΔΜ)
καθώς και προτάσεις της παρούσας.
Κύριοι (Εθνικής/Διαπεριφερειακής εμβέλειας):
• Αθήνα – Κόρινθος – Πάτρα (ΠΑΘΕ – οδικός και σιδηροδρομικός άξονας, διεθνούς/ευρωπαϊκής εμβέλειας,
ΔΔΜ-core)
• Καλαμάτα – Κυπαρισσία – Πάτρα – Ρίο/Αντίρριο (Δυτικός Άξονας, διεθνούς/ευρωπαϊκής εμβέλειας, ΔΔΜcomprehensive)
• Αθήνα – Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα (Άξονας Κεντρικής Πελοποννήσου, εθνικής εμβέλειας, ΔΔΜcomprehensive)
• Τρίπολη – Σπάρτη – Γύθειο – Νεάπολη (Άξονας Κεντρικής Πελοποννήσου, εθνικής εμβέλειας, μέχρι το Γύθειο
εντάσσεται στα ΔΔΜ-comprehensive)
• Τρίπολη – Βυτίνα – Λαγκάδια – Αρχαία Ολυμπία – Δυτικός Άξονας (ΔΔΜ-comprehensive)
Δευτερεύοντες (Περιφερειακής εμβέλειας):
• Πάτρα – Τρίπολη (ορεινή διαδρομή) (σύνδεση με Περιφέρεια δυτικής Ελλάδας)
• Επίδαυρος – Ναύπλιο – Άστρος – Τρίπολη (συνδέεται με τον άξονα Τρίπολη-Βυτίνα-Λαγκάδια-Αρχαία Ολυμπία: Σύνδεση βασικών πολιτιστικών πόρων).
• Πύλος – Μεθώνη – Κορώνη – Καλαμάτα – Καρδαμύλη – Αρεόπολη – Γύθειο
• Κόρινθος – Επίδαυρος – Κρανίδι – Ερμιόνη – Θερμησία – Πόρος
• Κρανίδι – Πόρτο Χέλι – Κόστα
• Άστρος – Λεωνίδιο – Μονεμβασιά – Νεάπολη
• Καλαμάτα – Σπάρτη
• Μεγαλόπολη – Πύργος
• Κιάτο – Νεμέα – Άργος
• Καλαμάτα – Πύλος – Κυπαρισσία
• Καλαμάτα – Μεσσήνη – Πύλος – Γαργαλιάνοι – Φιλιατρά – Κυπαρισσία
Κύριοι θαλάσσιοι άξονες (Εθνικής/Διαπεριφερειακής εμβέλειας):
Μεσοπρόθεσμα:
• ο άξονας Λιμένας Αγ. Θεοδώρων – ευρύτερος Εθνικός και Μεσογειακός Χώρος
Μακροπρόθεσμα:
• ο άξονας Λιμένας Καλαμάτας – Κρήτη – Μεσόγειος
(Άξονας Μεσογειακής Συνεργασίας)
• ο άξονας Λιμένας Καλαμάτας – Λιμένας Πάτρας – Αδριατική (Αδριατικός Θαλάσσιος Άξονας)
Δευτερεύοντες θαλάσσιοι άξονες (Περιφερειακής εμβέλειας):
• Γύθειο – Κύθηρα – Κρήτη
• Ναύπλιο -νησιά Σαρωνικού – Πειραιάς – Κυκλάδες
• Νεάπολη – Κύθηρα
• Παλαιά Επίδαυρος – Πειραιάς
2. Πόλοι ανάπτυξης
Οι πόλοι ανάπτυξης της Περιφέρειας Πελοποννήσου κατηγοριοποιούνται παρακάτω:
• Πόλοι ανάπτυξης εθνικής εμβέλειας: Τρίπολη και Καλαμάτα (Δευτερεύοντες Εθνικοί πόλοι, 3ο επίπεδο του Γενικού Πλαισίου).
• Πόλοι ανάπτυξης περιφερειακής εμβέλειας.
– Πρωτεύοντες Περιφερειακοί Πόλοι: Ναύπλιο (έξυπνη πόλη), Άργος, Κόρινθος, Λουτράκι, Σπάρτη (λοιπά νομαρχιακά κέντρα και αστικά κέντρα με πληθυσμό >10.000 κατ., 5ο επίπεδο του Γενικού Πλαισίου).
– Δευτερεύοντες Περιφερειακοί Πόλοι: οι έδρες των Καλλικράτειων δήμων (6ο επίπεδο).
– Λοιποί Περιφερειακοί Πόλοι: οι έδρες Δημοτικών Ενοτήτων (7ο επίπεδο).
• Πόλοι ανάπτυξης με ειδικό εθνικό και περιφερειακό ρόλο: Μεγαλόπολη (ενεργειακό κέντρο εθνικής σημασίας και κέντρο επιχειρηματικής ανάπτυξης και περιφερειακών ενισχύσεων).
Άρθρο 7
Πύλες του δικτύου μεταφορών Διαμετακομιστικά κέντρα εθνικής και περιφερειακής εμβέλειας
Στην Περιφέρεια Πελοποννήσου δεν υπάρχουν πύλες του δικτύου μεταφορών ή διαμετακομιστικά κέντρα εθνικής και περιφερειακής εμβέλειας. Όμως η υλοποίηση των ήδη αναδυόμενων αξόνων ανάπτυξης διεθνούς σημασίας (που συναρτώνται άμεσα με τα Διευρωπαϊκά
Δίκτυα Μεταφορών), θα δημιουργήσει το κατάλληλο αναπτυξιακό περιβάλλον για την δημιουργία στην Πελοπόννησο εισόδων με το ρόλο της «Πύλης».
Η θέση της Καλαμάτας στην νότια απόληξη του Δυτικού (διευρωπαϊκού) άξονα της χώρας, σε συνδυασμό με
τις οδικές, λιμενικές, αεροπορικές και σιδηροδρομικές υποδομές που ήδη διαθέτει και οι οποίες μπορούν να αναβαθμισθούν περαιτέρω, οδηγεί στην ανάδειξη της Καλαμάτας σε Πύλη Εισόδου προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο λιμένας Καλαμάτας, είναι χαρακτηρισμένος από το Γενικό Πλαίσιο ως λιμένας διεθνούς ενδιαφέροντος και εθνικής σημασίας, βρίσκεται στην πλέον ευνοϊκή θέση της Περιφέρειας για την ανάδειξη ενός λιμένα διαπεριφερειακής σημασίας. Μπορεί να δράσει
συμπληρωματικά ως προς τον Πειραιά (εμπορευματικά φορτία εξυπηρετούμενα από τον αυτοκινητόδρομο αλλά
και τον σιδηρόδρομο) και ανεξάρτητα από το λιμάνι της Πάτρας, δεδομένου ότι ο κύριος προσανατολισμός του
λιμανιού της Πάτρας είναι η Αδριατική. Μια σειρά από προοπτικές (εξέταση χωροθέτησης Εμπορευματικού
Κέντρου, Σιδηροδρομικό Έργο Προτεραιότητας 29 των ΔΕΔ-Μ της ΕΕ, νέο λιμάνι και σιδηροδρομική εξυπηρέτησή του με επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου), σε συνδυασμό με την ενίσχυση της αναγνωρισιμότητας της
Μεσσηνίας ως διεθνούς τουριστικού προορισμού, δρουν θετικά στον σταδιακό μετασχηματισμό της Καλαμάτας
σε Πύλη εισόδου στη χώρα.
Άλλες πύλες, εκτός της Καλαμάτας, δεν εκτιμάται ότι μπορούν να δημιουργηθούν στη Πελοπόννησο, με εξαίρεση, ενδεχομένως, την Τρίπολη, εφόσον υλοποιηθεί εκεί το προβλεπόμενο από το Γενικό Πλαίσιο αεροδρόμιο και αναλάβει ρόλο στο σύστημα διεθνών αεροπορικών μεταφορών.
Η Τρίπολη και η Καλαμάτα εντάσσονται στους Δευτερεύοντες Εθνικούς Πόλους και προωθείται η λειτουργία τους ως αστικό δίπολο. Το Λουτράκι αναβαθμίζεται από κέντρο 3ου επιπέδου και εντάσσεται στο ίδιο επίπεδο με τις έδρες των ΠΕ. (Χάρτης Π.2β).
Σε άλλο σημείο του Χωροταξικού προβλέπονται τα εξής: ” Στην ΠΕ Αρκαδίας και ΠΕ Μεσσηνίας προωθείται η δημιουργία Ερευνητικών Κέντρων και Κόμβου Βιοοϊκονομίας εστιασμένο στην αλυσίδα αξίας της αγροδιατροφής σε συνδυασμό με τις εγκαταστάσεις τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΑΕΙ, ΑΤΕΙ) και τις παραγωγικές δραστηριότητες της ευρύτερης περιοχής. Επίσης
προτείνεται η δημιουργία «Παρατηρητηρίου Σχεδίου Απολιγνιτοποίησης» το οποίο θα έχει ως πεδίο εφαρμογής το σύνολο των εδαφών της ΖΑΠ Μεγαλόπολης και θα παρέχει, αξιοποιώντας κατάλληλες στατιστικές μεθόδους, συστηματική και έγκυρη πληροφόρηση και ανάλυση για το είδος και την έκταση των προκαλούμενων μεταβολών στον οικονομικό και κοινωνικό ιστό των εδαφών αυτών.
Τέλος, διερευνάται και προωθείται η ίδρυση Διεθνούς Σχολής Τουρισμού και Γαστρονομίας στην ΠΕ Μεσσηνίας, με σκοπό αφενός την αναβάθμιση της αναγνωρισιμότητας του προορισμού και αφετέρου την αύξηση του αριθμού των εξειδικευμένων επαγγελματιών στην τοπική περιοχή, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, περαιτέρω ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας στον τομέα της
φιλοξενίας, καθώς και την προσέλκυση σπουδαστών από το εξωτερικό”.
“Εντοπίζονται σημαντικές ελλείψεις και ανάγκη αναβάθμισης του εσωτερικού οδικού δικτύου της Περιφέρειας και
βελτίωσης των γεωμετρικών χαρακτηριστικών στους παράλιους οδικούς άξονες (ανατολικός, νότιος και νοτιοδυτικός), καθώς και στους άξονες του ορεινού οδικού δικτύου. Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η ανάγκη βελτίωσης του οδικού άξονα σύνδεσης της Νότιας και Κεντρικής Πελοποννήσου με την Πάτρα, που θα δώσει διέξοδο στην Περιφέρεια σε μια σημαντική πύλη εισόδου-εξόδου της
χώρας, καθώς και στους διευρωπαϊκούς άξονες μεταφορών μέσω της Ιόνιας Οδού. Η σύνδεση αυτή περιλαμβάνεται στο «αναλυτικό» (comprehensive) δίκτυο των ΔΔΜ, όπως επίσης και η σύνδεση Τρίπολη-Βυτίνα-Πύργος, η οποία επίσης χρήζει σημαντικών βελτιώσεων…Ειδικότερα προωθείται κατά προτεραιότητα:
Στην ΠΕ Μεσσηνίας:
• Αναβάθμιση κυκλοφορικής σύνδεσης της ΠΕ Μεσσηνίας με την Πάτρα (Δυτικός Άξονας – Ιόνια Οδός).
• Αναβάθμιση οδικών συνδέσεων:
– Καλαμάτα – Μεσσήνη – Ριζόμυλος – Πύλος – Παράκαμψη Πύλου – Μεθώνη.
– Ριζόμυλος – Καλαμάκι – Κορώνη – Βασιλίτσι – Ακριτοχώρι – Μεθώνη.
– Πύλος – Παράκαμψη Γιάλοβας – Ρωμανός – Παράκαμψη Φιλιατρών – Παράκαμψη Κυπαρισσίας.
– Κορυφάσιο – Χώρα.
– Καλαμάτα – Καρδαμύλη – Αρεόπολη.
– Λάμπαινα – Αρχαία Μεσσήνη – Νεοχώρι Ιθώμης.
• Αναβάθμιση οδικών συνδέσεων των εδρών των Δημοτικών Ενοτήτων με το κύριο οδικό δίκτυο της Περιφέρειας.
Σιδηροδρομικές μεταφορές
Το σιδηροδρομικό δίκτυο έχει γραμμική μορφή, περιορισμένη χωρική ανάπτυξη, παρωχημένη χάραξη και χαμηλές λειτουργικές ταχύτητες. Η σημαντικότερη επέμβαση τα τελευταία χρόνια ήταν η υλοποίηση του Προαστιακού Σιδηρόδρομου (διπλή ηλεκτροδοτούμενη γραμμή κανονικού εύρους και υψηλών ταχυτήτων) που συνδέει την Αττική με το Κιάτο.
Πρόσφατα ολοκληρώθηκε η ανακαίνιση της μετρικής γραμμής Κόρινθος-Ναύπλιο-Τρίπολη-Καλαμάτα επί της
υπάρχουσας χάραξης. Στο υπόλοιπο σιδηροδρομικό δίκτυο όμως δεν έχουν πραγματοποιηθεί επενδύσεις,
ενώ και η συντήρησή του είναι ελλιπής. Στον τομέα της λειτουργίας έχουν επί του παρόντος διακοπεί όλες οι
συνδέσεις είτε για λόγους κόστους είτε για λόγους υλοποίησης έργων (Κιάτο-Πάτρα).
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αξιοποίηση για τουριστικούς σκοπούς του υφιστάμενου σιδηροδρομικού δικτύου και των σταθμών αυτού στον άξονα Κόρινθος- Ναύπλιο-Τρίπολη-Καλαμάτα, συμπεριλαμβανομένου του κλάδου προς την Κυπαρισσία. Το ενδιαφέρον για
τουριστική αξιοποίηση προκύπτει από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του σιδηροδρομικού δικτύου ως τεχνικού έργου, καθώς και από τον πλούτο αξιόλογων τοπίων από τα οποία διέρχεται η γραμμή. Απαιτείται η εκπόνηση ειδικής μελέτης που θα προσδιορίσει συγκεκριμένα τις δυνατότητες και το εύρος υλοποίησης ενός τέτοιου έργου.
Άξονες που παραμένουν επίκαιροι αφορούν στην υλοποίηση σιδηροδρομικού ΠΑΘΕ, σε τμηματικές βελτιώσεις υφιστάμενων γραμμών και στην επέκταση προαστιακού σιδηροδρόμου Αθήνα-Κόρινθος/ΛουτράκιΆργος-Ναύπλιο.
Ειδικότερα, στην ΠΕ Αρκαδίας προτείνεται:
• Διερεύνηση υλοποίησης προαστιακής σύνδεσης Τρίπολης με την Καλαμάτα.
Στην ΠΕ Μεσσηνίας προτείνεται:
• Προαστιακή σύνδεση Καλαμάτας με Μεσσήνη.
• Διερεύνηση αξιοποίησης υφιστάμενου σιδηροδρομικού δικτύου και σταθμών στον άξονα Κόρινθος-ΝαύπλιοΤρίπολη-Καλαμάτα, συμπεριλαμβανομένου του κλάδου προς την Κυπαρισσία, για τουριστικές διαδρομές.
Θαλάσσιες Μεταφορές
“Η Περιφέρεια διαθέτει στις νότιες απολήξεις της τους λιμένες της Καλαμάτας και του Γυθείου. Ο λιμένας Καλαμάτας είναι η πλέον ευνοϊκή θέση της Περιφέρειας για την ανάδειξη ενός λιμένα διαπεριφερειακής σημασίας.
Ο λιμένας αυτός μπορεί να δράσει συμπληρωματικά ως προς τον Πειραιά (εμπορευματικά φορτία εξυπηρετούμενα από τον αυτοκινητόδρομο αλλά και τον σιδηρόδρομο) και ανεξάρτητα από το λιμάνι της Πάτρας, δεδομένου ότι ο κύριος προσανατολισμός του λιμανιού της Πάτρας είναι η Αδριατική.
Με την ανάδειξη της Καλαμάτας σε πρωτεύοντα διαπεριφερειακό λιμένα, ο λιμένας Γυθείου αναμένεται να περιοριστεί σε λειτουργίες μικρότερης γεωγραφικής εμβέλειας, όπως είναι η ακτοπλοϊκή εξυπηρέτηση της γειτονικής νησιωτικής περιοχής Κυθήρων, αλλά και ορισμένων νήσων των νοτιοδυτικών Κυκλάδων. Ο λιμένας Ναυπλίου αναμένεται να περιοριστεί σε μικρή εμπορική κίνηση, δεδομένων και των ιδιαίτερων απαιτήσεων της γειτονικής περιοχής από άποψη ποιότητας περιβάλλοντος και αισθητικής.
Τέλος, οι λιμένες του βόρειου τμήματος της Περιφέρειας αναμένεται να διατηρήσουν το ρόλο τους με κυρίαρχο τον
λιμένα των Αγίων Θεοδώρων στην εξυπηρέτηση σχεδόν αποκλειστικά βιομηχανικών δραστηριοτήτων”.
Στην ΠΕ Μεσσηνίας προτείνεται:
• Υλοποίηση εμπορικού λιμένα Καλαμάτας, με δυνατότητα εξυπηρέτησης τουριστικής κίνησης που δεν μπορεί
να εξυπηρετηθεί στον υφιστάμενο λιμένα, σε νέα θέση δυτικά της Καλαμάτας, σύμφωνα με το εγκεκριμένο ΓΠΣ
Καλαμάτας, μετά από ειδική μελέτη.
• Προώθηση υποδομών υποδοχής κρουαζιερόπλοιων στην Καλαμάτα και Πύλο.
• Ολοκλήρωση Μαρίνας Πύλου.
• Υλοποίηση Μαρίνας Καλαμάτας.
• Διερεύνηση δημιουργίας Μαρίνας στην Κυπαρισσία.
Αεροπορικές μεταφορές
Η Καλαμάτα διαθέτει το μόνο πολιτικό αεροδρόμιο στην Περιφέρεια. Το Διεθνές Αεροδρόμιο Καλαμάτας αποτελεί πύλη εισόδου του αεροπορικού τουρισμού στην Πελοπόννησο και είναι μεγάλης σημασίας για την
ευρύτερη περιοχή. Η Πελοπόννησος διαθέτει μεγάλες προοπτικές τουριστικής ανάπτυξης στην περιοχή και το αεροδρόμιο αποτελεί τον πιο σημαντικό παράγοντα για την επίτευξη αυτού του στόχου. Η περαιτέρω επέκταση και ανάπτυξή του αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση, καθώς θα έχει άμεση συνέπεια για την περαιτέρω ενίσχυση της επιβατικής κίνησης και την αύξηση των εσόδων από
τον εισερχόμενο τουρισμό. Για τον λόγο αυτό υιοθετείται κατεύθυνση για την ενίσχυση της επιβατικής κίνησης και ανάπτυξης του αεροδρομίου της Καλαμάτας, ώστε να διασφαλίζεται η βελτίωση υφιστάμενων και η δημιουργία νέων υποδομών, καθώς και η επάρκεια θέσεων στάθμευσης και εξυπηρέτησης αεροσκαφών, προκειμένου να μπορεί να καλυφθεί σε βάση 24ωρης λειτουργίας η
κάλυψη όλων των αιτημάτων προσγείωσης/απογείωσης πολιτικών αεροσκαφών.
Παραμένουν επίκαιρες οι κατευθύνσεις για ανάπτυξη του στρατιωτικού αεροδρομίου Τριπόλεως σε Πολιτικό
Αεροδρόμιο και βελτίωση λειτουργίας του αεροδρομίου Καλαμάτας με επέκταση του δαπέδου στάθμευσης.
Επίσης, η διερεύνηση της αύξησης του αριθμού θέσεων εξυπηρέτησης αεροσκαφών, καθώς το αεροδρόμιο αναμένεται να εξυπηρετήσει και σοβαρό μέρος της τουριστικής κίνησης. Επιπλέον θα πρέπει να διερευνηθεί η περαιτέρω επέκταση του Αερολιμένα Καλαμάτας για εξυπηρέτηση ειδικών τουριστικών πτήσεων.
Το αεροδρόμιο της Σπάρτης διαθέτει στοιχειώδεις μόνον υποδομές, κατάλληλες κυρίως για αεροψεκασμούς και δραστηριότητες αεραθλητισμού. Η ύπαρξη ενός αναβαθμισμένου αεροδρομίου στην ΠΕ Λακωνίας, με πρόσβαση από τον νέο οδικό άξονα Τρίπολη-Σπάρτη-Γύθειο, θα ενισχύσει την τουριστική ανάπτυξη στην ΠΕ Λακωνίας, η οποία σήμερα είναι ιδιαίτερα περιορισμένη, παρά τα
σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει.
Επιπλέον, διερευνάται η λειτουργία μικρού αεροδρομίου στο Δήμο Ερμιόνης, η λειτουργία μικρού αεροδρομίου επιβατικών πτήσεων στη Σπάρτη, σε πρώην στρατιωτική έκταση, καθώς και η δημιουργία νέου μικρού
αεροδρομίου στην περιοχή της Δυτικής Μεσσηνίας για εσωτερικές και ιδιωτικές πτήσεις για την εξυπηρέτηση
της αυξημένης ζήτησης και επισκεψιμότητας λόγω της τουριστικής και αθλητικής ανάπτυξης της περιοχής.
Υδατοδρόμια
Προτείνεται να υλοποιηθούν υποδομές για υδροπλάνα, μετά από ειδική μελέτη και τις προβλεπόμενες κατά το νόμο αδειοδοτήσεις και λοιπές διαδικασίες, σε παραθαλάσσιους προορισμούς που συγκεντρώνουν ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω κριτήρια:
έχουν σημαντικό πληθυσμιακό μέγεθος, είναι σήμερα προσπελάσιμοι με σύνθετη μετακίνηση που συνεπάγεται
απώλεια χρόνου, μπορούν να λειτουργήσουν ως σημεία εισόδου σε δυσπρόσιτες περιοχές στην ενδοχώρα της Πελοποννήσου, και συνδυάζονται με τουριστικές υποδομές υψηλού επιπέδου. Προορισμοί που προτείνεται κατά προτεραιότητα να διερευνηθούν είναι: η Καλαμάτα, η Πύλος, η Ελαφόνησος, η Μονεμβασία και η Ερμιόνη.
Ελικοδρόμια
Προτείνεται η διερεύνηση υλοποίησης ελικοδρομίου στη Ελαφόνησο. Επίσης, μπορούν να υλοποιηθούν υποδομές ελικοδρομίων για εξυπηρέτηση έκτακτων αναγκών και καταστάσεων (π.χ. μεταφορά τραυματιών από ορειβασία, σκι κ.λπ.) που δεν μπορούν
άμεσα να καλυφθούν από τα υφιστάμενα ελικοδρόμια των περιφερειακών εγκαταστάσεων υγείας. Περιοχές διερεύνησης είναι κατά προτεραιότητα, οι ορεινοί όγκοι Μαινάλου, Πάρνωνα, Ταϋγέτου και Κορινθίας. Η λειτουργία ελικοδρομίου στις περιοχές αυτές θα υποστηρίξει επιπλέον και την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, και θα βελτιώσει την προσπελασιμότητα των
ορεινών και μειονεκτικών περιοχών.
Συνδυασμένες μεταφορές
Κρίνεται σκόπιμο να εξεταστεί η χωροθέτηση εμπορευματικών κέντρων στο Άργος και την Καλαμάτα. Πλέον κατάλληλος χώρος που θα μπορούσε να υποδεχθεί ένα τέτοιο κέντρο είναι η ευρύτερη περιοχή Καλαμάτας σε κατάλληλο σημείο με άμεση επαφή με το λιμάνι και με αποτελεσματική πρόσβαση από το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο. Συνδυασμένες επιβατικές μεταφορές
έχουν προταθεί για το λιμάνι του Ναυπλίου όπου όμως και πάλι δεν έχουν προχωρήσει σχετικές ενέργειες.
Επιπλέον, είναι σκόπιμη η διερεύνηση δημιουργίας εμπορευματικού κέντρου στην ευρύτερη περιοχή της Κορίνθου. Η λειτουργία του αεροδρομίου Τρίπολης ως πολιτικού με μεταφορικό ρόλο, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για υλοποίηση ΕΚ και στην ευρύτερη περιοχή Τρίπολης. Στο πλαίσιο του ΣΔΑΜ προτείνεται η δημιουργία ενός Επιχειρηματικού Πάρκου στη Μεγαλόπολη το οποίο
απαιτεί σχεδιασμό για την υλοποίηση ενός εκτεταμένου προγράμματος δημοσίων έργων, τα οποία συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων, την ολοκλήρωση των οδικών διασυνδέσεων και την ενίσχυση και επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου.
Φυσικό Αέριο
Προωθείται η τροφοδοσία των ευρύτερων βιοτεχνικών/αστικών περιοχών από τις οποίες διέρχεται o αγωγός Φυσικού Αερίου Υψηλής Πίεσης Αγ.Θεόδωροι-Εξαμίλια-Μεγαλόπολη (περιοχές Κορίνθου, Άργους-Ναυπλίου, Τρίπολης και Μεγαλόπολης).
Επιπλέον, διερευνάται η επέκταση του δικτύου Φυσικού Αερίου στην ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου (περιοχές Πάτρας, Καλαμάτας, Σπάρτης και Πύργου), με προοπτική να ολοκληρωθεί γεωγραφικά το χερσαίο Σύστημα Υψηλής Πίεσης και στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος. Μακροπρόθεσμος στόχος λόγω γεωγραφικής θέσης είναι η πιθανή είσοδος στη Περιφέρεια του Φυσικού Αερίου από Ισραήλ, Κύπρο και Κρήτη.
ΑΠΕ
Το Ειδικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ προσδιορίζει μία εκτεταμένη περιοχή στις ΠΕ Λακωνίας και Αρκαδίας, λόγω του υψηλού αιολικού δυναμικού της, ως Περιοχή Αιολικής Προτεραιότητας (ΠΑΠ). Όλες οι υπόλοιπες περιοχές της Περιφέρειας αξιολογούνται ως Περιοχές Αιολικής Καταλληλότητας (ΠΑΚ). (Χάρτης Π.2γ) Η ανάπτυξη των ΑΠΕ γίνεται σύμφωνα με τις κατευθύνσεις χωροθέτησης του Ειδικού Πλαισίου. Ειδικότερα: Όσον αφορά τις Φ/Β μονάδες, η εγκατάστασή τους απαγορεύεται σε περιοχές με χαρακτηριστικά γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας (ΕΠ-ΑΠΕ, άρθ.17). Προτείνεται η διερεύνηση της απαγόρευσης αυτής, μετά
από ειδική μελέτη, και σε άλλες περιοχές, στις οποίες το αγροτικό τοπίο αποτελεί στοιχείο αναγνωρισιμότητας
και έλξης δραστηριοτήτων τουρισμού και αναψυχής (π.χ. παραθαλάσσιες περιοχές, περιοχές με ειδικές καλλιέργειες).
Όσον αφορά τις Α/Γ προτείνεται η εξειδίκευση, μετά από ειδική μελέτη, των κανόνων χωροθέτησης Α/Γ σε ζώνες τοπίων διεθνούς σημασίας. Επιπλέον, προτείνεται να διερευνηθεί η μείωση της έντασης των Α/Γ σε ΟΤΑ με σημαντικές αρχαιολογικές περιοχές (ενδεικτικά: μείωση του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης ανά ΟΤΑ του ισχύοντος ΕΠ-ΑΠΕ, υπολογισμός επιτρεπόμενου ποσοστού επί της έκτασης του ΟΤΑ μετά την αφαίρεση των περιοχών αποκλεισμού και ασυμβατότητας, κ.λπ.) Στο
πλαίσιο αυτό, διερευνάται η δυνατότητα εφαρμογής του χαμηλού ποσοστού 4% (όπως έχει καθορισθεί και ισχύει
για τη ΔΕ Μονεμβασίας) και σε άλλες περιοχές με ιδιαίτερο πολιτιστικό και περιβαλλοντικό απόθεμα που έχουν, ή μπορεί να αποκτήσουν, υψηλό δείκτη τουριστικής ανάπτυξης, όπως η περιοχή Γύθειο-Μάνη (ΔΕ Γυθείου, Οιτύλου, Ανατ. Μάνης), ο ορεινός όγκος Μαινάλου με
τους παραδοσιακούς οικισμούς, η ορεινή Κορινθία, οι ευρύτεροι αρχαιολογικοί χώροι των μνημείων του καταλόγου UNESCO κ.λπ….”
Δίκτυα Ύδρευσης και Διαχείρισης Αστικών Λυμάτων
“Ειδικότερα, προωθείται κατά προτεραιότητα η υλοποίηση νέων μονάδων Επεξεργασίας Αστικών Λυμάτων
(ΣΕΑΛ): στην ΠΕ Αρκαδίας σε Λεωνίδιο και Μεγαλόπολη, στην ΠΕ Κορινθίας σε Νεμέα και Ζευγολατιό, στην ΠΕ
Λακωνίας σε Σκάλα, Νεάπολη, Μολάους, στην ΠΕ Μεσσηνίας, σε Καρδαμύλη, Κορώνη, Πεταλίδι, Μελιγαλά.
• Η ομαδοποίηση οικισμών με πληθυσμό <2.000 κατοίκων και η διαχείριση των λυμάτων σε κοινή εγκατάσταση, ώστε να επιτυγχάνονται βιώσιμες λειτουργικά μονάδες και να προστατεύεται αποτελεσματικότερα το περιβάλλον. Η πρακτική αυτή αφορά (α) οικισμούς
σε περιοχές με ευαίσθητες ή/και προστατευόμενες με βάση τα διαχειριστικά σχέδια Υδατικών Διαμερισμάτων,
(β) οικισμούς στην γειτνιάζουσα περιοχή ΕΕΛ οικισμών >2.000 κατοίκους, (γ) οικισμούς σε τουριστικά ανεπτυγμένες περιοχές, κ.λπ.
• Σε απομονωμένους και μικρούς οικισμούς προτείνεται η δημιουργία υποδομών (ΣΕΑΛ) σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων.
Διαχείριση των Υδάτων
Για την ΠΕ Μεσσηνίας προωθείται:
• Ολοκλήρωση της κατασκευής του φράγματος Φιλιατρινό.
• Επέκταση συλλογικών δικτύων άρδευσης και αντικατάσταση των αρδευτικών γεωτρήσεων.
• Υλοποίηση μικρών φραγμάτων για εμπλουτισμό του
υδροφόρου ορίζοντα
Στερεά Απόβλητα
Στην ΠΕ Μεσσηνίας, προωθείται η κατασκευή 1 ΜΕΑ ΙΙ και ΧΥΤΥ στο δήμο Οιχαλίας Μεσσηνίας (Δημοτική Ενότητα Μελιγαλά), 1 ΣΜΑ
στο δήμο Καλαμάτας, 1 ΣΜΑ στο δήμο Πύλου-Νέστορος, μέγιστη αξιοποίηση του ΚΔΑΥ Καλαμάτας, 1 ΜΕΒΑ και αποκατάσταση των 18 ΧΑΔΑ.
Περιοχές Ανάπτυξης Δευτερογενούς Τομέα
• Στην ΠΕ Μεσσηνίας: η ολοκλήρωση υποδομών σε ΒΙΠΕ Μελιγαλά και η υλοποίηση Εμπορευματικού Κέντρου.
Περιοχές τουρισμού γκολφ
• Ενθάρρυνση και προώθηση δημιουργίας νέων γηπέδων γκολφ στην ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου με την προϋπόθεση εξέτασης της επάρκειας υδατικών πόρων, με σκοπό την περαιτέρω ανάπτυξη και ανάδειξη της Πελοποννήσου και ιδιαίτερα της ΠΕ Μεσσηνίας και της ΠΕ Αργολίδας ως προορισμών για γκολφ.
Ορεινός Τουρισμός
Η ανάπτυξη περιηγητικού-ορεινού τουρισμού (ΠΕ Αργολίδας: κατά προτεραιότητα σε δυτική Αργολίδα, ΠΕ
Αρκαδίας: κατά προτεραιότητα σε Μαίναλο και Πάρνωνα, ΠΕ Κορινθίας: κατά προτεραιότητα σε Φενεό, Τρίκαλα, ΠΕ Λακωνίας: σε Ταΰγετο, Πάρνωνα, ΠΕ Μεσσηνίας: κατά προτεραιότητα σε ανατολική Μεσσηνία. Επιπλέον,
προωθείται η οριοθέτηση περιπατητικών μονοπατιών διασυνδέσεων καθώς και συνδέσεις με το μονοπάτι Ε4.
• Η αναβάθμιση του Χιονοδρομικού Κέντρου και προσβάσεων Ζήρειας (ΠΕ Κορινθίας) και Οστρακίνας Μαινάλου (ΠΕ Αρκαδίας)
Ανάπτυξη θαλάσσιου τουρισμού
• Ενισχύεται η παρουσία της κρουαζιέρας, εκτός από την Καλαμάτα και Πύλο, προτείνονται επιπλέον ως πιθανοί προορισμοί και οι Λιμένες Ναυπλίου και Γυθείου.
• Πύκνωση του δικτύου τουριστικών λιμένων – Διερεύνηση δημιουργίας νέων τουριστικών καταφυγίωναγκυροβολίων στις περιοχές Ρωμανού Δήμου Τριφυλίας, Ριζομύλου Δήμου Μεσσήνης και Γιάλοβας Δήμου ΠύλουΝέστορος και ενθάρρυνση δημιουργίας τουριστικών
λιμένων με διάνοιξη εσωτερικών λιμενολεκανών ή/και διαμόρφωση προστατευτικών νησίδων.
• Τέλος, διερευνάται η ανάπτυξη υποδομών καταδυτικού και υποβρύχιου αρχαιολογικού τουρισμού (όπως στην ΠΕ
Κορινθίας: αρχαία λιμάνια σε Λέχαιο, Κεχριές, Σικυώνα, Ξυλόκαστρο, κ.λπ., στην ΠΕ Αργολίδας: Τολό, Πόρτο Χέλι,
Κοιλάδα, Ν. Επίδαυρος, στην ΠΕ Λακωνίας: υποβρύχια πολιτεία Παυλοπέτρι στη Νεάπολη και στην ΠΕ Μεσσηνίας:
στις θαλάσσιες περιοχές της Μεθώνης και αρχαιολογικού χώρου του κόλπου Ναυαρίνου και της δυτικής Μεσσήνης.
Οι υποδομές αυτές μπορούν να συνδυασθούν με έργα προστασίας ακτών, όπως τεχνητούς υφάλους, που συμβάλλουν στον εμπλουτισμό της θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας και στην ενίσχυση του αλιευτικού αποθέματος…
• Ανάπτυξη μορφών εναλλακτικού τουρισμού. Ενδεικτικά στην ΠΕ Αργολίδας: αιωροπτερισμός, γεωτουρισμός (π.χ. σπήλαιο Φράγχθι, φαράγγι Καταφύκι Ερμιόνης, φαράγγι Βόθουλας Νέας Επιδαύρου, φαράγγι Καρναζέικων), κ.λπ., στην ΠΕ Αρκαδίας: αιωροπτερισμός,
γεωτουρισμός (π.χ. σπήλαιο Κάψια, φαράγγια Γκούρας Ηραίας, Σπάθαρι Γορτυνίας, Λαγκάδας τ. δήμου Βαλτετσίου, και Ελισσώνα), κ.λπ., στην ΠΕ Κορινθίας: περί τα αστεροσκοπεία Κρυονερίου και Στεφανίου, στην ΠΕ Λακωνίας: αιωροπτερισμός, αναρρίχηση, γεωτουρισμός, κ.λπ.), στην ΠΕ Μεσσηνίας: αιωροπτερισμός, αναρρίχηση, γεωτουρισμός, κ.λπ.).
Διαβάστε εδώ όλο το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο Περιφέρειας Πελοποννήσου:FEK PERIFEREIAKO XOROTAKSIKO 2025
