Η γρίπη είναι οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης και μεταδίδεται πολύ εύκολα από το ένα άτομο στο άλλο. Μπορεί να προκαλέσει από ήπια έως και πολύ σοβαρή νόσηση ακόμα και θάνατο. Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι ξεπερνούν τη γρίπη χωρίς να παρουσιάσουν επιπλοκές, ορισμένοι όμως, όπως οι ηλικιωμένοι και τα μικρά παιδιά που πάσχουν από ορισμένα χρόνια νοσήματα κινδυνεύουν περισσότερο από σοβαρές επιπλοκές της γρίπης.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της γρίπης μπορεί να αρχίσουν ξαφνικά, μια ή δύο ημέρες μετά την μόλυνση με τον ιό. Τα αρχικά συμπτώματα είναι ρίγος, πυρετός με τη θερμοκρασία του σώματος να φτάνει έως και 39 – 40 °C. Τα συμπτώματα της γρίπης περιλαμβάνουν:
- Πόνοι στο σώμα, ειδικά στις αρθρώσεις και τον λαιμό
- Βήχας και φτέρνισμα
- Έντονο αίσθημα ψύχους και πυρετός
- Εξάντληση
- Πονοκέφαλος
- Καταρροή στα μάτια
- Βουλωμένη μύτη
- Ναυτία και εμετός
- Κόκκινα μάτια
Μπορεί να είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κάποιος την γρίπη από το κοινό κρυολόγημα στα αρχικά στάδια, αλλά τα συμπτώματα της γρίπης είναι πιο σοβαρά από αυτά του κρυολογήματος.
Τρόποι μετάδοσης
Τυπικά η γρίπη μεταδίδεται μέσω του αέρα και του φτερνίσματος, καθώς και από τις ακαθαρσίες των πτηνών. Η γρίπη μπορεί να μεταδοθεί από σάλιο, φτέρνισμα, περιττώματα και αίμα. Οι μολύνσεις επίσης συμβαίνουν με επαφή με αυτά τα σωματικά υγρά ή από επαφή με μολυσμένες επιφάνειες. Οι ιοί της γρίπης μπορούν να παραμείνουν λοιμώδεις για περίπου μια εβδομάδα σε ανθρώπινη θερμοκρασία, πάνω από 20 μέρες σε 0°C και για πολύ μεγαλύτερες περιόδους σε χαμηλότερες θερμοκρασίες.
Θεραπεία
Οι άνθρωποι με γρίπη πρέπει να ξεκουράζονται, να πίνουν πολλά υγρά, να αποφεύγουν την χρήση του αλκοόλ και το κάπνισμα και αν χρειαστεί να παίρνουν φάρμακα, όπως αντι-ιικά τα οποία κάνουν ηπιότερα τα συμπτώματα της γρίπης, περιορίζουν τη διάρκεια της νόσου, καθώς και αντιφλεγμονώδη όπως παρακεταμόλη, ιβουπροφένη για να ανακουφίσουν τον πυρετό και τους μυϊκούς πόνους που σχετίζονται με την γρίπη. Παιδιά και έφηβοι με συμπτώματα γρίπης, θα πρέπει να αποφεύγουν την χρήση ασπιρίνης κατά την διάρκεια της μόλυνσης με γρίπη καθώς μπορεί να προκαλέσει μια σπάνια ασθένεια (Σύνδρομο του Reyes) που πολλές φορές είναι και θανατηφόρα. Αφού η γρίπη προκαλείται από ιό, τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία δράση στην μόλυνση, εκτός και αν έχουν χορηγηθεί για δευτερεύουσες μολύνσεις όπως βακτηριακή πνευμονία.
Μέτρα μείωσης της διασποράς της γρίπης
- Προσπαθήστε να αποφύγετε στενή επαφή με άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα γρίπης
- Εάν έχετε συμπτώματα γρίπης, παραμείνετε στο σπίτι για τουλάχιστον 24 ώρες μετά από την υποχώρηση του πυρετού
- Όσο διαρκούν τα συμπτώματα σας, περιορίστε τις επαφές σας με άλλα άτομα ώστε να μη μεταδώσετε τη γρίπη
- Καλύψτε το στόμα και τη μύτη σας με χαρτομάντηλο όταν βήχετε ή φταρνίζεστε. Πετάξτε το χαρτομάντηλο μετά τη χρήση του
- Πλένετε τα χέρια σας συχνά με σαπούνι και νερό ή χρησιμοποιήστε αλκοολούχο αντισηπτικό διάλυμα
- Μην αγγίζετε τα μάτια, τη μύτη και το στόμα σας, αφού αυτές είναι οι πύλες εισόδου του ιού στον οργανισμό
- Καθαρίστε καλά τις επιφάνειες και τα αντικείμενα που μπορεί να έχουν επιμολυνθεί από μικροοργανισμούς, όπως ο ιός της γρίπης
Ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης είναι ο εμβολιασμός με το αντιγριπικό εμβόλιο, το οποίο, όταν χορηγηθεί σωστά και έγκαιρα, προφυλάσσει από τη μετάδοση του ιού της γρίπης, συμβάλλοντας στην προστασία από τις σοβαρές επιπλοκές της γρίπης καθώς και στη μείωση απουσιών από την εργασία, το σχολείο και κάθε άλλη κοινωνική εκδήλωση. Τη φετινή περίοδο κυκλοφορούν τρία τετραδύναμα εμβόλια για τη γρίπη που περιέχουν δύο στελέχη της ομάδας Α ( Η1Ν1 και Η3Ν2) και δύο στελέχη της ομάδας Β (Brisbane και Phuket).
Συστάσεις εμβολιασμού
Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της χώρας μας, ο αντιγριπικός εμβολιασμός πρέπει να εφαρμόζεται συστηματικά σε άτομα που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες αυξημένου κινδύνου:
- Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας
- Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
- Παιδιά > 6 μηνών και ενήλικες που παρουσιάζουν έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
- Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες
- Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές
- Ανοσοκαταστολή
- Μεταμόσχευση οργάνων
- Δρεπανοκυτταρική νόσο
- Σακχαρώδης διαβήτης ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
- Χρόνια νεφροπάθεια
- Νευρολογικά ή νευρομυικά νοσήματα
- Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτου ηλικίας κύησης
- Λεχωίδες
- Θηλάζουσες
- Άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος (ΒΜΙ) μεγαλύτερο των 40 kg/m2
- Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ για νόσο Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα) για το πιθανό κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη
- Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη
- Οι κλειστοί πληθυσμοί (προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, νεοσύλλεκτων στις ένοπλες δυνάμεις, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.α). Στρατεύσιμοι στα κέντρα κατάταξης και ειδικά όσοι κατατάσσονται κατά τους χειμερινούς μήνες ( Οκτώβριο – Μάρτιο)
- Επαγγελματίες όπως κτηνίατροι πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πουλερικά
Οδηγίες χορήγησης του εμβολίου
Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης.
Ο αντιγριπικός εμβολιασμός γενικά περιλαμβάνει 1 μόνο δόση του εμβολίου ετησίως.
- Βρέφη και παιδιά ηλικίας < 9 ετών, τα οποία εμβολιάζονται για πρώτη φορά, ή εκείνα < 9 ετών που στο παρελθόν είχαν λάβει μόνο 1 δόση εμβολίου γρίπης, χρειάζονται 2 δόσεις αντιγριπικού εμβολίου με μεσοδιάστημα τουλάχιστον 28 ημερών.
- Σε βρέφη <= 6 μηνών, χορηγούνται 0,5 ml (ολόκληρη δόση), σύμφωνα με τις νέες οδηγίες.
Eπιμέλεια άρθρου
Βαγγέλης Μιχαήλ Παιδίατρος
