Το 1836 το πρώτο φαρμακείο της Καλαμάτας του Κ.Κουτσομητόπουλου
ΠΑΛΑΙΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΙ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
Τα φαρμακεία αποτελούν μία από τις σπουδαιότερες μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας σε μια περιοχή. Τον 19ο αιώνα, τα φαρμακεία δεν ήταν καταστήματα πώλησης μόνο φαρμάκων, κάτι που εντοπίζουμε και στο αρχείο του πρώτου φαρμακείου της Καλαμάτας (1836), αυτό του Κωνσταντίνου Γ. Κουτσομητόπουλου (1810-1887). Στα φαρμακεία, τότε, ο φαρμακοποιός παρασκεύαζε ο ίδιος, αλοιφές, διάφορα χάπια, σιρόπια κ.ά. Συνήθως, ένα φαρμακείο αποτελείτο από το φαρμακοπωλείο, το φαρμακοτεχνικό εργαστήριο, το χημείο, αποθήκες (πατάρι, υπόγειο) κ.ά. Για παράδειγμα, στη φωτογραφία (αρ.6) στο προπολεμικό φαρμακείο του Ηλία Καρατζά υπάρχει ταμπέλα όπου αναγράφεται και η ύπαρξη εργαστηρίων στον ίδιο χώρο. Σύμφωνα δε, με προφορική μαρτυρία απογόνου του φαρμακοποιού Κων. Κουτσομητόπουλου, αείμνηστου Παναγιώτη Αριστ. Κουτσομητόπουλου, το φαρμακείο του προγόνου του ήταν και ένα κοινωνικό στέκι, όπου συναντιούνταν πολιτικοί, επιστήμονες και διανοούμενοι. Γνωστοί φαρμακοποιοί στην Καλαμάτα, προπολεμικά, ήταν οι Ορέστης Χρυσοσπάθης, Θεμιστοκλής Κουτσομητόπουλος, Σ. Μερμελέχος, Διον. Ζησιμόπουλος, Ηλ. Καρατζάς κ.ά.
«Εμποροφαρμακείον Κωνσταντίνου Κουτσομητόπουλου». ΄Ετσι γράφει το εξώφυλλο ενός βιβλίου οικονομικού περιεχομένου. Ήταν το πρώτο φαρμακείο της Καλαμάτας, το οποίο άρχισε να λειτουργεί τον Δεκέμβριο του 1836. Φωτ.: ΓΑΚ-Μεσσηνίας, αρχείο Π. & Γ. Κουτσομητόπουλου (ΑΒΕ: 206)
Ο πρώτος φαρμακοποιός της Καλαμάτας, Κωνσταντίνος Γ. Κουτσομητόπουλος (1810-1887). Το φαρμακείο του, αρχικά, βρισκόταν, σύμφωνα με προφορική μαρτυρία του αείμνηστου Παναγιώτη Αριστ. Κουτσομητόπουλου, δικηγόρου, στη λεγόμενη «Άνω Πλατεία», εκεί που σήμερα είναι το ζαχαροπλαστείο του Σκιαδά. Φωτ.: ΓΑΚ-Μεσσηνίας, αρχείο Π. & Γ. Κουτσομητόπουλου (ΑΒΕ: 206)
«Μόστρα», δηλ. βιτρίνα με φαρμακευτικό εξοπλισμό του πρώτου φαρμακείου της Καλαμάτας Κωνσταντίνου Κουτσομητόπουλου, το οποίο είχε διαφυλάξει ο απόγονός του Παναγιώτης Αριστ. Κουτσομητόπουλος, δικηγόρος. Φωτ.: ΓΑΚ-Μεσσηνίας (λήψη 2013).
Ο φαρμακοποιός Θεμιστοκλής Κων. Κουτσομητόπουλος (1857-1934). Φωτ.: ΓΑΚ-Μεσσηνίας, αρχείο Π. & Γ. Κουτσομητόπουλου (ΑΒΕ: 206).
Ανακοίνωση διανυκτέρευσης φαρμακείου στον τοπικό τύπο, το 1914. Εφ. Σημαία, 17-9-1914
Διαφήμιση του φαρμάκου «Δυναμίνη» στον τοπικό τύπο, το 1930.Εφ. Σημαία, 1-6-1930.
Περί μεταφοράς του φαρμακείου του Ν. Μπούζα, το 1930. Εφ. Σημαία, 3-6-1930
Διαφήμιση αφρόκρεμας για εξάλειψη πανάδων. Εφ. Σημαία, 11-2-1931
Φαρμακείο Νικ. Κληρόπουλου, επί της οδού Αριστομένους. Φωτ.: ΓΑΚ-Μεσσηνίας, αρχείο Κοινωφελούς Επιχείρησης δήμου Καλαμάτας «Φάρις» (ΑΒΕ:533)
Ο φαρμακοποιός Νικ. Κληρόπουλος με την οικογένειά του μέσα στο φαρμακείο του. Λήψη δεκαετία 1950. Φωτ.: ΓΑΚ-Μεσσηνίας, αρχείο Αναστασίας Κληροπούλου-Μιχαλακέα (ΑΒΕ: 229)
Φαρμακείο Παναγιώτη Μέντη στην πλατεία 23ης Μαρτίου. Λήψη 1970. Τα προηγούμενα χρόνια, στην ίδια θέση στεγαζόταν το φαρμακείο του Γεώργιου Κουτραφούρη. Φωτ.: ΓΑΚ-Μεσσηνίας, αρχείο δήμου Καλαμάτας (ΑΒΕ:522)
Ο φαρμακοποιός Γεώργιος Κουτραφούρης και η σύζυγός του Ιωάννα. Λήψη 1937
Ο φαρμακοποιός Αντώνης (Ντώνος) Θεμ. Κουτσομητόπουλος στο φαρμακείο του, που βρισκόταν στη «Στοά Βαρβουτσή». Λήψη τέλη δεκαετίας 1950. Φωτ.: ΓΑΚ-Μεσσηνίας, αρχείο Π. & Γ. Κουτσομητόπουλου (ΑΒΕ: 206)
Ερυθροσταυρίτισες παρελαύνουν μπροστά από το φαρμακείο Καρατζά, δίπλα στο Πνευματικό Κέντρο, χρ. 1953. Σήμερα, δεν υπάρχει το κτίριο. Φωτ.: ΓΑΚ-Μεσσηνίας, αρχείο οικογ. Δημ. Νασόπουλου (ΑΒΕ: 697)
Ο φαρμακοποιός Ηλίας Καρατζάς στο Γραφείο του φαρμακείου του. Λήψη 1932. Είχε σπουδάσει στο Παν/μιο Γκέρλιτς Γερμανίας (μεταπτυχιακό βιολογικής χημείας), 1919. Η πινακίδα της φωτογραφίας γράφει: «Χημικόν Μικροβιολογικόν Εργαστήριον – Φαρμακείον Ηλία Γ. Καρατζά». Το φαρμακείο του Ηλία Καρατζά βρισκόταν επί της Αριστομένους, δίπλα στην τότε Λαϊκή Σχολή (σημερινό Πνευματικό Κέντρο). Ο Ηλίας Καρατζάς διατέλεσε και υπηρεσιακός δήμαρχος Καλαμάτας (από Μάρτιο 1944 έως 9 Σεπτεμβρίου 1944). Στις 13 Σεπτεμβρίου 1944 δικάστηκε για εσχάτη προδοσία, καταδικάστηκε από το Στρατοδικείο του ΕΛΑΣ και τελικά εκτελέστηκε. Φωτ.: ΓΑΚ-Μεσσηνίας, αρχείο Χαράλαμπου Καρατζά (ΑΒΕ 642)