Σε συμφωνία κατέληξαν οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης γιά την διευθέτηση του ελληνικού χρέους και τις τεχνικές δυνατότητες γιά την Ελλάδα μετά την λήξη του προγράμματος τον Αύγουστο του 2018.
Σε 10 χρόνια επιμήκυνση αποπληρωμής του ελληνικού χρέους, δέκα χρόνια παράταση στο πάγωμα πληρωμών και δέκα δις ευρώ η τελευταία μεγάλη δόση είναι το αποτέλεσμα της πολύωρης συζήτησης στο eurogroup του Λουξεμβούργου γιά το τέλος του προγράμματος που συμφωνήθηκε τον Ιούλιο του 2015.
Το Eurogroup συζήτησε όλα τα υπόλοιπα θέματα της ατζέντας και επέστρεψε στα επίμαχαχα ζήτηματα μετά την ολοκλήρωση των υπόλοιπων θεμάτων.
Μάλιστα, ο Ελληνας υπουργός, Ευκλείδης Τσακαλώτος, συμμετείχε σε τριμερή συνάντηση με τους ομολόγους του της Γερμανίας και της Γαλλίας, Ολαφ Σολτς και Μπρούνο Λεμέρ, με άξονες τα δύο συγκεκριμένα θέματα.
Σύμφωνα με το προσχέδιο του Eurogrοup, η επιμήκυνση που τέθηκε στο τραπέζι ήταν για 10 – 15 χρόνια κάτι που δεν δεχόταν από την αρχή η Γερμανία. Το θέμα της επιμήκυνσης των δανείων και το ύψος της δόσης γιά την χώρα μας ήταν το αντικείμενο διαφωνίας μεταξύ Βερολίνου και ΔΝΤκάτι που επηρρέασε αρνητικά όλη την συζήτηση με τους υπουργούς του eurogroup.
Οπως μεταδίδουν ανταποκριτές από το Λουξεμβούργο, η απόφαση προβλέπει 10 χρόνια επέκταση στα δάνεια EFSF έως 100 δισ ευρώ και 10 χρόνια μετάθεσης της έναρξης αποπληρωμών. Από τα χρήματα της δόσης τα € 3,3 μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μείωση χρέους προς ΔΝΤ. Το σ υνολικό “μαξιλάρι” υπολογίζεται στα περίπου € 18 δισ.
To eurogroup χρειάστηκε να διακόψει τη συζήτηση για την Ελλάδα, να κλείσει πρώτα όλα τα υπόλοιπα θέματα της ατζέντας (περιλαμβανομένης της συζήτησης στο επίπεδο των 27 για το μέλλον της ΟΝΑ) να ακολουθήσουν τριμερείς επαφές και στη συνέχεια οι 19 να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν τις πρώτες ώρες,
Βάσει της απόφασης, το ύψος της τελευταίας δόσης θα είναι 15 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 3,3 δισ. θα χρησιμοποιηθούν για την πρόωρη αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ. Η Ελλάδα μπορεί στη συνέχεια να επιλέξει ελεύθερα αν θα αποπληρώσει και τα υπόλοιπα δάνεια του ΔΝΤ με χρήση άλλων χρηματοδοτικών μέσων. Συνολικά, η Ελλάδα θα βγει από το πρόγραμμα με ένα σημαντικό μαξιλάρι ρευστότητας περί τα 20 δισ. που θα καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες του δημοσίου για 18 μήνες μετά το τέλος του προγράμματος.
Σύμφωνα με την απόφαση, η Ελλάδα δεσμεύεται να υλοποιήσει τις νομοθετημένες μεταρρυθμίσεις της και να διατηρήσει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% ως το 2023 και 2,2% ως το 2059, αλλά και να ολοκληρώσει εμβληματικά έργα όπως το κτηματολόγιο και οι σημαντικές ιδιωτικοποιήσεις.
Η Ελλάδα θα ελέγχεται ανά τρίμηνο μέχρι το 2023 με αποστολές των θεσμών στις οποίες θα μετέχει κανονικά και το ΔΝΤ. Στη βάση αυτού του ελέγχου, η ευρωζώνη θα εκταμιεύει ετησίως περί το 1 δισ, ευρώ από κέρδη επί ελληνικών ομολόγων (ANFAS/SMPs) και παρομοίως ο ESM θα απεμπολεί ετησίως το step – up των επιτοκίων.Τα χρήματα αυτά θα έρχονται στην Ελλάδα σε δύο ισόποσες δόσεις τον Ιούνιο και το Δεκέμβριο αρχής γενομένης από το Δεκέμβριο του 2018.
Η νομική βάση παραμένει η ενισχυμένη εποπτεία, του διπλού λεγόμενου πακέτου του ευρωπαϊκού εξαμήνου και οι αναφορές θα διαβιβάζονται στο eurogroup. Eπιπλέον η Κομισιόν θα συνεχίσει να παρέχει στην Ελλάδα εμπειρογνωμοσύνη για την εκτέλεση των μεταρρυθμίσεων. Επιπλέον η ευρωζώνη αναδιαρθρώνει εμπροσθοβαρώς και στο διάστημα μέχρι την 20η Αυγούστου το δημόσιο χρέος με μια περαιτέρω παράταση της περιόδου χάριτος για τα δάνεια του EFSF 10 και μια επιμήκυνση της μέσης διάρκειας λήξης κατά 10 χρόνια.
Σε ό,τι αφορά τα μάκροπρόθεσμα μέτρα αναδιάρθρωσης η ευρωζώνη δεσμεύεται να επανεξετάσει το ζήτημα το 2032, υπό την προϋπόθεση της τήρησης συνετής δημοσιονομικής πολιτικής κάνοντας μια αναφορά σε ένα πιθανό μηχανισμός σύνδεσης των πληρωμών με την ανάπτυξη στην περίπτωση ενός πολύ δυσμενέστερου απρόοπτου μακροοικονομικού σεναρίου.
Η ανακοίνωση του Eurogroup:
«Η Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας με μια ισχυρότερη οικονομία που στηρίζεται στις δημοσιονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν» αναφέρει η δήλωση, επισημαίνοντας πως «είναι σημαντικό να συνεχιστούν αυτές οι μεταρρυθμίσεις, οι οποίες αποτελούν τη βάση για μια βιώσιμη πορεία ανάπτυξης με υψηλότερη απασχόληση και δημιουργία θέσεων εργασίας». Στο πλαίσιο αυτό, το Eurogroup χαιρετίζει και την ολοκλήρωση της στρατηγικής ανάπτυξης της Ελλάδας, η οποία «στοχεύει στην ενίσχυση της μακροπρόθεσμης αναπτυξιακής προοπτικής της Ελλάδας και στη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος».
Σε ό,τι αφορά τους στόχους πρωτογενούς πλεονάσματος για το μέλλον, το Eurogroup χαιρετίζει τη δέσμευση της Ελλάδας να διατηρήσει πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022 και τη μετέπειτα ευθυγράμμισή της με τους κανόνες της ΕΕ. «Η ανάλυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνει ότι αυτό συνεπάγεται ένα πρωτογενές πλεόνασμα κατά μέσο όρο 2,2% του ΑΕΠ κατά την περίοδο από το 2023 έως το 2060» σημειώνει η ανακοίνωση.
Σε ό,τι αφορά την έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους το Eurogroup υπενθυμίζει ότι «οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας θα πρέπει να παραμείνουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και κάτω από το 20% του ΑΕΠ στη συνέχεια, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι το χρέος μειώνεται σταθερά».
Ως μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους η δήλωση του Eurogroup παραθέτει:
-την κατάργηση από το 2018 του step-up επιτοκίου που σχετίζεται με τα δάνεια του δεύτερου ελληνικού προγράμματος.
-τη χρήση από τον ESM των κερδών των κεντρικών τραπεζών (SMPs, ANFAs) από τα ελληνικά ομόλογα του 2014 και τη σταδιακή επιστροφή τους στην Ελλάδα. Τα εν λόγω κεφάλαια θα μεταφέρονται στην Ελλάδα ισόποσα, σε εξαμηνιαία βάση (Δεκέμβριο και Ιούνιο), αρχής γενομένης από το 2018 μέχρι τον Ιούνιο του 2022 μέσω ξεχωριστού λογαριασμού του ESM και θα χρησιμοποιηθούν για τη μείωση των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών ή για τη χρηματοδότηση άλλων συμφωνηθέντων επενδύσεων.
-την παράταση της περιόδου χάριτος για τα δάνεια του EFSF κατά 10 χρόνια και την επιμήκυνση της μέσης διάρκειας λήξης κατά 10 χρόνια.
Επίσης, σημειώνεται ότι «βάσει της ανάλυσης της βιωσιμότητας του χρέους από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, το Eurogroup θα επανεξετάσει στο τέλος της περιόδου χάριτος, το 2032 εάν χρειάζονται πρόσθετα μέτρα χρέους», ενώ γίνεται αναφορά στη συμφωνία του Μαΐου του 2016 για ένα «μηχανισμό, ο οποίος θα ενεργοποιείται στην περίπτωση πολύ δυσμενέστερου απρόοπτου μακροοικονομικού σεναρίου». Αυτός ο μηχανισμός, θα περιέχει μέτρα όπως την «περαιτέρω αναδιάρθρωση του χρέους με ανώτατο όριο και παρατάσεις των πληρωμών τόκων του δανείου του EFSF», στο βαθμό που είναι αναγκαία για τη βιωσιμότητα του χρέους.
Σε ό,τι αφορά τη μεταμνημονιακή εποπτεία, το Eurogroup επισημαίνει ότι τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους «πρέπει να περιέχουν κίνητρα που θα διασφαλίζουν ισχυρή και συνεχή εφαρμογή από την Ελλάδα των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος». Αναφέρεται επίσης στη σύνδεση συγκεκριμένων δεσμεύσεων πολιτικής με την επιστροφή των SMPS και ANFAs, καθώς και την κατάργηση του επιτοκίου step up, χαιρετίζοντας παράλληλα «την πρόθεση της Επιτροπής να ενεργοποιήσει τη διαδικασία ενισχυμένης εποπτείας τις επόμενες εβδομάδες και επίσης την υποστήριξη αυτής της προσέγγισης από τις ελληνικές αρχές».
Εξάλλου, στην ανακοίνωση του Eurogroup γίνεται αναφορά στις εν εξελίξει νομικές διαδικασίες κατά των εμπειρογνωμόνων του ΤΑΙΠΕΔ και κατά του πρώην προέδρου και άλλων στελεχών της ΕΛΣΤΑΤ, καλώντας τους θεσμούς να παρακολουθούν την πορεία τους στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής επιτήρησης.
Σε ό,τι αφορά τη μεταμνημονιακή εποπτεία, το Eurogroup επισημαίνει ότι τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους «πρέπει να περιέχουν κίνητρα που θα διασφαλίζουν ισχυρή και συνεχή εφαρμογή από την Ελλάδα των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος». Αναφέρεται επίσης στη σύνδεση συγκεκριμένων δεσμεύσεων πολιτικής με την επιστροφή των SMPS και ANFAs, καθώς και την κατάργηση του επιτοκίου step up, χαιρετίζοντας παράλληλα «την πρόθεση της Επιτροπής να ενεργοποιήσει τη διαδικασία ενισχυμένης εποπτείας τις επόμενες εβδομάδες και επίσης την υποστήριξη αυτής της προσέγγισης από τις ελληνικές αρχές».
Εξάλλου, στην ανακοίνωση του Eurogroup γίνεται αναφορά στις εν εξελίξει νομικές διαδικασίες κατά των εμπειρογνωμόνων του ΤΑΙΠΕΔ και κατά του πρώην προέδρου και άλλων στελεχών της ΕΛΣΤΑΤ, καλώντας τους θεσμούς να παρακολουθούν την πορεία τους στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής επιτήρησης.
Αναφορικά με την τελευταία δόση που θα λάβει η Ελλάδα, το Eurogroup σημειώνει:
«Με την ολοκλήρωση των εθνικών διαδικασιών, τα όργανα διοίκησης του ESM αναμένεται να εγκρίνουν την εκταμίευση της πέμπτης και της τελευταίας δόσης του προγράμματος του ESM ύψους 15 δισ. ευρώ. Από το συνολικό αυτό ποσό, 5,5 δισ. ευρώ θα διατεθούν σε ξεχωριστό λογαριασμό και θα χρησιμοποιηθούν για την εξυπηρέτηση του χρέους, ενώ τα 9,5 δισ. ευρώ θα διατεθούν σε ειδικό λογαριασμό για τη δημιουργία ταμειακού αποθέματος, που θα χρησιμοποιηθεί για την εξυπηρέτηση του χρέους σε περίπτωση ανάγκης». Η χρήση των εν λόγω κεφαλαίων θα γίνεται μετά από συμφωνία με τους θεσμούς, ενώ σημειώνεται ότι «συνολικά, η Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα με ένα σημαντικό ταμειακό απόθεμα ύψους 24,1 δισ. ευρώ, το οποίο θα καλύψει τις δανειακές ανάγκες της κυβέρνησης για περίπου 22 μήνες μετά το τέλος του προγράμματος».
Τέλος, σχετικά με το ΔΝΤ, η δήλωση του Eurogroup αναφέρει ότι «η διοίκηση του ΔΝΤ εξέφρασε την ικανοποίησή της για την επιτυχή εφαρμογή του προγράμματος ESM και για την περαιτέρω εξειδίκευση των μέτρων για το χρέος που δόθηκε σήμερα από τα κράτη μέλη».
Συνεχίζοντας, επισημαίνεται ότι παρόλο που «δεν είναι πλέον δυνατή η ενεργοποίηση» του δικού του προγράμματος, το ΔΝΤ επιβεβαίωσε «τη συνεχιζόμενη συμμετοχή του στην Ελλάδα στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας, παράλληλα με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα».
