Τα περιοριστικά μέτρα λόγω του Covid-19 διέκοψαν προσωρινά τις εργασίες αποκατάστασης στο βορειοδυτικό πύργο του Κάστρου Ανδρούσας. Το διασωστικό έργο το οποίο χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Πελοποννήσου, ξεκίνησε πρόσφατα με αυτεπιστασία από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας.
Στη σημερινή μορφή του κάστρου δεν αναγνωρίζεται εύκολα η ύπαρξη εσωτερικού περιβόλου, ενώ τμήμα του βόρειου και σχεδόν το σύνολο του δυτικού τμήματος των τειχών έχει καταστραφεί.
Σε καλύτερη κατάσταση σώζονται η βόρεια και η ανατολική πλευρά του τείχους διαρθωμένες με τυφλά αψιδώματα επί των οποίων εδραζόταν ο περίδρομος του κάστρου. Τα τόξα τους είναι οξυκόρυφα και ορισμένα από αυτά κοσμούνται με περίτεχνο κεραμοπλαστικό διάκοσμο στα εξωράχιά τους.
Η δρ. Ευαγγελία Μηλίτση-Κεχαγιά, αρχαιολόγος, προϊσταμένη ΕΦΑ Μεσσηνίας αναφέρει πως στόχος του εν λόγω έργου είναι “να αντιμετωπιστούν τα πολύ σοβαρά δομικά, οικοδομικά, στατικά και αισθητικά προβλήματα που παρουσιάζει ο μοναδικός σωζόμενος πύργος της δυτικής οχύρωσης” – όπως και “να αναδειχθεί η ιστορική και αρχαιολογική του αξία και να αποδοθεί αποκατεστημένος στους επισκέπτες”.
ΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΜΑΡΤΙΟΥ
Οι εργασίες ξεκίνησαν τις πρώτες ημέρες του Μαρτίου και αφορούν τη στερέωση και μορφολογική αποκατάσταση του μνημείου. Εξαιτίας των έκτακτων περιοριστικών μέτρων που επιβλήθηκαν για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορονοϊού (Covid-19) το έργο γνώρισε μια μικρή ανάσχεση στο ρυθμό υλοποίησης, ωστόσο, βεβαιώνει η προϊσταμένη ΕΦΑ, μετά τη μερική άρση των μέτρων, οι εργασίες διεξάγονται πλέον με κανονικούς ρυθμούς. Τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο γίνονται εργασίες αφαίρεσης επιχώσεων με ανασκαφική μέθοδο.
Για τις ανάγκες υλοποίησης του έργου, πέραν της επίβλεψης και συνδρομής από το τακτικό επιστημονικό και εργατοτεχνικό προσωπικό της Εφορείας, έχει προσληφθεί με σύμβαση ορισμένου χρόνου μία πολιτικός μηχανικός (Ευανθία Λεοντιάδη) και δύο εξειδικευμένοι εργατοτεχνίτες (Αθανάσιος Τσερώνης, Αναστασία Μαρκοπούλου), ενώ αυτήν την περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη προκήρυξη για την πρόσληψη ενός αρχαιολόγου και δύο ακόμη εξειδικευμένων εργατοτεχνιτών. Ο προϋπολογισμός των έργων αυτής της φάσης από το ΕΣΠΑ είναι 200.000 ευρώ.
ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΥΣΑΣ
Το Κάστρο της Ανδρούσας είναι μεσαιωνικό κτίσμα του 13ου αιώνα τα ερείπια του οποίου διασώζονται σε σχετικά καλή κατάσταση στην Ανδρούσα Μεσσηνίας του Δήμου Μεσσήνης, 21 χιλιόμετρα από την Καλαμάτα και 9 από τη Μεσσήνη.
Το Κάστρο βρίσκεται εντός της ομώνυμης τοπικής κοινότητας του Δήμου Μεσσήνης. Κτισμένο σε στρατηγικό σημείο επί του μεσσηνιακού κάμπου, καταλαμβάνει το βορειοανατολικό άκρο χαμηλού επίπεδου πλατώματος στις δυτικές παρυφές του.
Σύμφωνα με το “Χρονικό του Μορέως”, όπως λέει αναφερόμενη στην ιστορία του η δρ. Ευαγγελία Μηλίτση, η ανέγερση του κάστρου χρονολογείται περίπου στα μέσα του 13ου αιώνα και αποδίδεται στον Φράγκο ηγεμόνα Γουλιέλμο Βιλεαρδουίνο. Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα οχυρωματικά έργα του Πριγκιπάτου της Αχαΐας στην Πελοπόννησο με ενδιαφέροντα μορφολογικά στοιχεία.
Σήμερα, από τον τραπεζιόσχημης κάτοψης οχυρωματικό περίβολο διατηρείται το σύνολο του ανατολικού τείχους, καθώς και σημαντικό μέρος του βόρειου και σε μικρότερο βαθμό του νότιου τείχους. Μεγαλύτερες απώλειες έχει υποστεί η δυτική πλευρά των τειχών, από την οποία σώζεται μόνο ένας πύργος.
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ
Στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013 (Ε.Π. ΔΕΠΙΝ Περιφέρειας Πελοποννήσου) μέσω αυτεπιστασίας από την ΕΦΑ Μεσσηνίας αποκαταστάθηκαν και αναδείχθηκαν τα σωζόμενα τμήματα της ανατολικής, βόρειας και νότιας οχύρωσης του κάστρου, μαζί με τον εντυπωσιακό νοτιοανατολικό πύργο, βάσει εγκεκριμένης μελέτης που είχε εκπονηθεί από τον αρχιτέκτονα Νείλο Πιτσινό, με δαπάνες της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Μεσσηνίας. Στο τρέχον επιχειρησιακό πρόγραμμα της Περιφέρειας Πελοποννήσου 2014-2020 εντάχθηκε (αρ. απόφασης ένταξης 2539/10-07-2019) το έργο «Αποκατάσταση βορειοδυτικού πύργου Κάστρου Ανδρούσας», με προϋπολογισμό 200.000 ευρώ, το οποίο υλοποιείται επίσης με αυτεπιστασία από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας, βάσει της παραπάνω εγκεκριμένης μελέτης.
Φωτό Γιώργος Μπενέας
